Umlobi nguShyleen Msebele                 

Esigabeni seSibula ku Ward 8 eGwanda kube lesehlakalo sokuzithwala kwabantwana abasakhulayo, okwenze kwabalokukhathazeka emphakathini. 

Intatheli yeCITE ixoxe labasakhulayo laba abazithwala besase bancane, bachasisa ukuthi esinye sezizatho ezabenza bazithwala yikuswela ulwazi olweneleyo, lokucabanga ukuthi ukuba lamajaha kuzabanika impilo ezingcono. 

“Ngazithwala ngileminyaka engu 17. Ngathandana lojaha waqala engenzela konke engikufunayo. Ngazibona sengizithwele sokule sokulenyanga ezintathu. Ngamtshela ukuthi sengizithwele wavuma,” omunye wamankazana uchasisile. 

“Ngemva kokubika isisu bangisekela abangakibo, bancedisa ngempahla zomntwana. Ubunzima ngahlangana labo ngemva kokubeletha. Ubaba womntwana watshona phansi wangasangincedisi. Ngisebenza nzima ukuthi ngondle umntwana, ngifisa ukuthola usizo. Ngifunde isifundo esinzima ukuthi ukujaha ukuba lomntwana akusikuhlakanipha.” 

Omunye unkazana uchasise ukuthi wazithwala ezama ukudinga impilo engcono ngoba wayesilela ngendingeko ezithile empilweni yakhe. 

“Ngangifisela impilo engcono, ngangisehluleka ukuzinakekela. Abangakibo kajaha bangincedisa ngemali yokuthenga impahla zomntwana ngilungiselela ukubeletha. Isifundo engisitholileyo yikuthi akumelanga ulale lomfana umncane,” ulandisile unkazana. 

“Ungakhetha ukwenza lokho kumele uzivikele ngoba ulakho ukuzithwala loba ukuthola umkhuhlane. Abafana laba abathenjwa, bayakumithisa ube susala usudubeka lomntwana uwedwa.”             

Omunye umama okhulileyo esigabeni, uqonqosele ukuqakatheka kokunika intsha ulwazi ngokuziphatha lokuzivikela ukuze bangaweli engozini ezifana lalezi. 

“Kumele amankazana athole ulwazi olugcweleyo, bafundiswe ukuziphatha. Kumele baxhwaye izdakamizwa, ngoba zilakho ukuba fiphalisa imicabango benze izinto ezingafanelanga. Mele baxhwaye lokuya emacansini bebancane ukuze bangazithwali iskhathi singakafiki,” utshilo umama. 

“Sicela kube lenhlanganiso ezizabafundisa inhlelo lemisebenzi yezandla, bathole imali yokuziphilisa bangathembeli ebafaneni. Ukuswela okokwenza kubenza bacine besenza amaphutha.” 

This story was produced as part of the CITE Youth Network training program, which aims to empower young women in rural communities with digital skills, enhancing their ability to create and share community news.

Leave a comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *